Το φαράγγι του Καρτερού απέχει μόλις 1.5 χιλιόμετρο από τη Βίλλα Αγριελιά
Πρόκειται για ένα φαράγγι γεμάτο ιστορία, παραδόσεις, πλούσια βλάστηση, πολλά νερά και πανίδα που συναντάμε στα ποτάμια της Κρήτης. Πρόσφατα έγιναν έργα από τους δήμους της περιοχής για να καταστεί το φαράγγι προσπελάσιμο, σε όλο του το μήκος του.
Το φαράγγι το συναντάμε με τρία ονόματα, Καρτερού (Βυζαντινός Στρατηγός που αποβιβάστηκε στην παραλία που εκβάλλει ο ποταμός μαζί με το στρατό του, έχοντας σκοπό να απελευθερώσει την Κρήτη από τους Άραβες Σαρακηνούς Κουρσάρους, που κατείχαν το νησί από το 824 έως το 961 μΧ) Αϊτανίων, από το ομώνυμο χωριό που βρίσκεται περίπου στην μέση του φαραγγιού, και φαράγγι Αστρακών, από όπου ξεκινά το ποτάμι. Στην αρχαιότητα το σημερινό ποτάμι ονομάζονταν Αμνισός, στου οπoίου τις εκβολές ήκμασε η Μινωική πόλη Αμνισός.
Η μυθολογία αναφέρει τον ποταμό αυτόν και με το όνομα Τρίτων. Λέγεται ότι στις πηγές του γεννήθηκε η Θεά Αθηνά η Τριτογένεια. Υπήρχε και ναός μέσα σε σπήλαιο που σήμερα είναι γνωστό ως Νεραϊδόσπηλιος (κοντά στο χωριό Σγουροκεφάλι).
Σύμφωνα με τον Όμηρο στην παραλία της Αμνισού, όπου εκβάλλει ο ποταμός Καρτερός, αποβιβάστηκε ο Θησέας, γιος του Βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, που έρχονταν στην Κρήτη μαζί με 10 νέους και νέες ως βαρύς φόρος των Αθηναίων στον Μίνωα, για να γίνουν βορά στον Μινώταυρο. Επίσης εκεί αποβιβαστικε και ο Οδύσσεας, κατά την περιπετειώδη περιπλάνησή του, μετά τον Τρωικό πόλεμο, στην προσπάθεια επιστροφής του στην Ιθάκη.
Ανηφορίζοντας το φαράγγι συναντάμε διάφορα παλαιά χτίσματα, όπως παλιά ξωκλήσια σκαρφαλωμένα πάνω στα βράχια, παλιούς νερόμυλους, και άλλα ερείπια, έτσι βγάζουμε εύκολα το συμπέρασμα ότι παλαιοτέρα στο φαράγγι υπήρχε έντονη η Ανθρώπινη παρουσία.
Στην μέση περίπου του φαραγγιού το νερό πληθαίνει, τα πλατάνια είναι πιο μεγάλα, το ποτάμι πιο φαρδύ. Εκεί υπάρχει ο Νεραϊδόσπηλιος.
Σύμφωνα με την παράδοση κάποτε, σε ένα κοντινό χωριό, ζούσε ένας όμορφος νέος και καλός λυράρης. Ένα βράδυ καθώς περνούσε κοντά από τη σπηλιά άκουσε να τραγουδούν όμορφες φωνές που δεν είχε ξανακούσει. Μαγεμένος, αλλά και από περιέργεια, μπήκε στην σπηλιά και είδε τις Νεράιδες με ξέπλεκα μαλλιά, πεπλοντυμένες, να λούζονται μέσα στο φως μιας αιώνιας άνοιξης. Ο νέος δεν χόρταινε να τις βλέπει να χορεύουν και το τραγούδι τους τον είχε συνεπάρει. Μαγεμένος από όσα έβλεπε, χωρίς να το καταλάβει, έπιασε τη λίρα του και συνόδεψε στον χορό και το τραγούδι τις Νεράιδες. Την αυγή σαν χάθηκαν αυτές, δεν ήξερε αν αυτά που έζησε ήταν όνειρο η πραγματικότητα.
Ο νέος πήγε και το επόμενο, και το μεθεπόμενο βράδυ στη σπηλιά και συνόδευε τις Νεράιδες στον ξέφρενο χορό τους. Όμως, μια από αυτές δεν χόρταινε να την κοιτάζει. Ήταν ερωτευμένος μαζί της και δεν ήξερε τι να κάνει. Μια γριά που ήξερε πολλά τον άκουσε προσεκτικά και τον συμβούλεψε να αρπάξει από τα μαλλιά εκείνη που αγαπούσε και να μην την αφήσει ό,τι και αν δει, ό,τι και αν ακούσει.
Το επόμενο κιόλας βράδυ, ο νέος πήγε στη σπηλιά και άρπαξε από τα μαλλιά την Νεράιδα. Η Νεράιδα αντιστάθηκε, αλλά τελικά τον ακολούθησε στο σπίτι του, την έκανε γυναίκα του και σε ένα χρόνο γέννησε ένα αγοράκι. Ο νέος λυράρης όμως ήταν δυστυχισμένος, γιατί δεν είχε ακούσει ποτέ τη μιλιά της Νεράιδας του.
Για να ακούσει τη φωνή της έκανε πως θα έριχνε το παιδί στη φωτιά. Η Νεράιδα χίμηξε πάνω του, σέρνοντας δυνατή φωνή, άρπαξε από τα χέρια του το παιδί και εξαφανίστηκαν.
https://agrieliavilla.gr/el/drastiriotites/52-canyon-of-karteros-el.html#sigProIdaf97ccbfca